Polskie prawo bilansowe opiera się głównie na obowiązującej Ustawie o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku. Jej zakres obejmuje zagadnienia niezwykle różnorodne, jednocześnie przedstawiając ogólne wytyczne, którymi należy kierować się w prowadzeniu ksiąg rachunkowych oraz sporządzaniu sprawozdań finansowych. Ustawa określa również, w jaki sposób biegły rewident może badać odpowiednie zagadnienia, a także, w jakim zakresie mogą świadczone być usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Istotny jest również fakt, że Ustawa o rachunkowości zawiera wytyczne dotyczące zagadnień związanych z cenami transferowymi. 

Zapraszamy do zapoznania się z wpisem, w którym wyszczególniamy najbardziej istotne definicje.

Podczas prowadzenia działalności gospodarczej zaistnieć mogą rozmaite sytuacje, które prowadzą do powstania strat po stronie przedsiębiorcy. Jednak aby faktycznie mogły one zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, niezbędne jest zachowanie należytej staranności. Jak zatem kształtują się koszty podatkowe przy uwzględnieniu powyższego kryterium odpowiedniej staranności w działaniu?

Przepisy podatkowe milczą w tym zakresie, czym jest należyta staranność, jednak zgodnie z doktryną przyjmuje się, że polega ona na działaniu, które ma świadczyć o tym, że określone zadanie zostało wykonane najlepiej jak to było możliwe w danych warunkach. Szczątkową definicję staranności podaje Kodeks cywilny w art. 355 - gdzie określa się, że dłużnik jest zobowiązany do staranności wymaganej na zasadach ogólnych w stosunkach określonego rodzaju.

Mianem kosztów uzyskania przychodu określa się takie wydatki, które bezpośrednio wpływają na uzyskanie przychodu bądź zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Dodatkowo ustawodawca zdecydował się na określenie listy wydatków, które nie mogą zostać zaliczone do kategorii kosztów uzyskania przychodu.

Cash pooling to sposób zarządzania finansami opracowany z myślą o przedsiębiorstwach dysponujących rozbudowaną strukturą organizacyjną oraz działających w ramach grup kapitałowych. Podmioty te mogą różnić się pod względem zapotrzebowania na kapitał zewnętrzny. Cash pooling stanowi dobrą alternatywę dla kredytu, ponieważ pozwala na wykorzystanie naturalnych różnic między przedsiębiorstwami funkcjonującymi w ramach jednej grupy kapitałowej.

Cash pooling opiera się przede wszystkim na pokrywaniu niedoborów pieniężnych jednej spółki z nadwyżek, które wypracowuje inna spółka należąca do grupy. Mechanizm ten polega na przesyłaniu środków na wspólne konto, zarządzane przez tzw. pool leadera. Jego zadaniem jest rozplanowanie posiadanych zasobów pieniężnych w taki sposób, aby pokryte zostały wszystkie ewentualne braki.

Progi dokumentacyjne cen transferowych dotyczą przychodu oraz kosztu, jaki został poniesiony przez podatników, którzy nie są rezydentem posiadającym zakłady zagraniczne w Polsce. Jaki jest sposób na ich ustalenie oraz kto jest prawnie zobowiązany do tego, aby sporządzać dokumentację podatkową?

Rok 2017 przyniósł zmianę regulacji dotyczących cen transferowych. Niestety dla niektórych obowiązujące regulacje wydają się dość skomplikowane, ponieważ są bardziej szczegółowe.

Sporządzić dokumentację podatkową muszą wszyscy wskazani w ustawie CIT. Są oni zobowiązani również do prowadzenia dokumentacji za rok następny po roku podatkowym, w którym zostali zobowiązani do jej prowadzenia. Bez względu na osiągnięty przychód oraz koszty. Również w tej ustawie możemy znaleźć dokładne wyszczególnienie wszelkich zdarzeń oraz transakcji, które mają istotny wpływ na wysokość poniesionych kosztów oraz dochodu podatnika. W związku, z czym organy podatkowe mają prawo wystosować w stosunku do podatnika zobowiązanie wykonania oraz okazania dokumentacji podatkowej dla transakcji lub zdarzenia związanych z ustawą, lub w sytuacji, gdy zaistniało podejrzenie o zaniżeniu ich wartości celem uniknięcia zobowiązania do wykonania dokumentacji podatkowej.

Procedura APA (z ang. Advanced Pricing Agreements) jest to jedna z metod administracyjnego unikania i rozwiązywania sporów. Nazwą APA określa się umowę o nazwie Uprzednie Porozumienie Cenowe. Funkcjonuje ono w Polsce od 2006 roku.

Jest to rodzaj umowy, którą podatnik zawiera z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej. W umowie tej obie strony uzgadniają, że zastosowana wysokość i metoda wyliczenia ceny w transakcji z podmiotem powiązanym, będzie odpowiadać zasadom rynkowym. Warto wiedzieć, że APA, czyli uprzednie porozumienia cenowe (jak sama nazwa wskazuje), jeszcze przed dokonaniem transakcji kontrolowanych określają właściwy zestaw kryteriów.

Wystąpienie o APA to proces który nie jest krótki, ponieważ cała procedura wymaga: zebrania wszystkich potrzebnych dokumentów, przygotowania dość obszernego wniosku, a także właściwego przedstawienia argumentacji. Ta ostatnia ma uzasadniać zastosowane warunki transakcyjne. Złożenie wniosku. wiąże się też z poniesieniem konkretnej opłaty. Wniosek składa się do odpowiedniego departamentu, zazwyczaj po uprzednim spotkaniu w Ministerstwie Finansów (nie jest ono jednak formalnie konieczne). Po ewentualnej wymianie dodatkowej korespondencji w sprawie dokumentacji złożonej razem z wnioskiem, należy oczekiwać decyzji Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. To on musi uznać porównywalność warunków i prawidłowość wybranej metody kalkulacji.

Jednolity Plik Kontrolny został wprowadzony przez Ministerstwo Finansów już w roku 2016, a za jego nadrzędny cel uznaje się uszczelnienie systemu podatkowego. Z kolei w roku 2021 mają zacząć obowiązywać zaktualizowane opisy niektórych elementów JPK dla ksiąg rachunkowych. Nowy JPK przyczynił się do kolejnych zmian w sprawozdawczości VAT. Wynika to ze stworzenia Centralnego Rejestru Faktur, czyli narzędzia pozwalającego na analizowanie i kontrolowanie prawidłowości wystawianych faktur VAT. Mowa jest tutaj o pliku JPK_VAT z deklaracją. Początkowo Jednolity Plik Kontrolny dotyczył wyłącznie dużych przedsiębiorstw, co jednak uległo zmianie i po dwóch latach od jego wprowadzenia objął swoim zakresem pozostałe firmy, łącznie z miniprzedsiębiorstwami. Kiedy wymagana jest korekta JPK?

Jednolity Plik Kontrolny jest źródłem informacji dotyczących wszystkich transakcji gospodarczych, które przesyłane są do urzędu podatkowego w postaci JPK_VAT. Jego wprowadzenie ma na celu usprawnienie procedur związanych z przeprowadzaniem kontroli podatkowych. Odtąd wszystko ma być bardziej zautomatyzowane i przebiegać szybciej. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań informatycznych pozwala na natychmiastowe wychwycenie wszelkich nieprawidłowości w fakturach elektronicznych przesyłanych przez przedsiębiorców i kontrahentów. Łatwo domyślić się, po co został wprowadzony Jednolity Plik Kontrolny i Centralny Rejestr Faktur – do przeciwdziałania oszustwom podatkowym. Urząd Skarbowy bezustannie walczy z wyłudzeniami VAT czy uchylaniem się od opodatkowania. Niektórzy przedsiębiorcy stosują szereg nieuczciwych taktyk, aby do państwowego budżetu trafiało jak najmniej pieniędzy.

W rzeczywistości gospodarczej mamy do czynienia z różnymi kosztami. Pod kątem podatku dochodowego, mogą to być koszty stanowiące koszty uzyskania przychodu, jak i tzw. koszty NKUP, czyli niestanowiące kosztów uzyskania przychodu. Co to oznacza w praktyce i jakiego rodzaju koszty zaliczamy do kategorii NKUP?

Wydatki ponoszone przez każdego przedsiębiorcę mogą mieć bezpośredni lub pośredni charakter z prowadzoną działalnością. Nie wszystkie z nich będą w związku z tym zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Definicja kosztu uzyskania przychodów wskazuje, iż jest to koszt, którego celem jest uzyskanie przychodu, zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów. Inny cel poniesienia kosztu oznacza zatem, że nie może być on zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. W związku z tym takiego kosztu nie uwzględnimy przy obliczaniu wysokości podatku dochodowego. To niekorzystna sytuacja, ponieważ wówczas podatek dochodowy do zapłaty nie ulega zmniejszeniu.

Do kosztów uzyskania przychodu możemy zaliczyć wszystkie wydatki, trzeba wziąć pod uwagę to, że jeśli są one jedynie pozorne, Urząd Skarbowy nam je zakwestionuje (np. zakup wycieczki lub alkoholu na firmę). Będzie się to wiązało z korektą zeznań podatkowych, a przy zysku często także z koniecznością (...)

Procedura MAP (z ang.: Mutual Agreement Procedure) to procedura wzajemnego porozumiewania się. Jej celem jest eliminacja podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Do takich sytuacji dochodzi bowiem stosunkowo często, szczególnie w relacjach między podmiotami powiązanymi działającymi w różnych krajach. Kiedy w rezultacie kontroli podatkowej np. w Polsce dojdzie do doszacowania dochodu w transakcji z podmiotem powiązanym z innego kraju, polski podatnik musi zapłacić podatek od dochodu, który został już opodatkowany w tamtym kraju. Kiedy spółki nie zgadzają się z doszacowaniem organu, to sposobem na wyeliminowanie podwójnego opodatkowania jest wszczęcie procedury MAP.

Obowiązująca obecnie ustawa o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (APA) została opublikowana 16 listopada 2019 r. Określa się ją jako ustawę DRM. W ustawie tej wprowadzono nową procedurę rozstrzygania sporów w zakresie unikania podwójnego opodatkowania.

Procedura ta dotyczy sporów między krajami znajdującymi się w Unii Europejskiej. Ustawa odnosi się także do funkcjonujących do tej pory rozwiązań, to znaczy postępowań prowadzonych na podstawie Konwencji Arbitrażowej i postępowań prowadzonych na podstawie umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Procedura MAP jest bezpłatna, lecz nie była wykorzystywana w naszym kraju bardzo często. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy był najprawdopodobniej długi czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosku. 

Od 1 stycznia 2019 roku w życie weszły nowe regulacje dotyczące cen transferowych oraz sankcji za ich nieprzestrzeganie. Od początku roku 2020 podatnicy są zobowiązani wyłącznie do stosowania tych nowych przepisów. Wprowadzone zmiany są bardzo liczne i ważne. Nie przestrzeganie ich grozi skutkami karno-skarbowym. Przyjrzymy się bliżej temu tematowi. Co może grozić za brak dokumentacji cen transferowych?

Przed nowelizacją przepisów stawka sankcyjna za brak dokumentacji cen transferowych wynosiła 50% CIT od różnicy pomiędzy zadeklarowanym przez niego dochodem a dochodem określonym przez organ podatkowy. Obecnie podatnik, który nie dopełni obowiązku dokumentacyjnego, jest narażony na dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Wynika ono z art. 58a - art. 58e Ordynacji podatkowej.

Organ może nałożyć dodatkowe zobowiązanie podatkowe na podatnika w przypadku, gdy wyda on decyzję określającą dochód lub stratę podatnika, która wynika ze stosowania nierynkowego poziomu cen transferowych.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może zostać nałożone na osobę fizyczną. Osoba fizyczna w takim wypadku ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.

Zacznijmy od krótkiej definicji tego, czym tak właściwie są podmioty powiązane. Została ona umieszczona w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. To właśnie w niej możemy znaleźć dokładne wyjaśnienia, czym są takie podmioty i kiedy mamy z nimi do czynienia. W razie wątpliwości warto jest sięgnąć po tę ustawę po to, by znaleźć wszystkie informacje u samego źródła. W tym artykule przyjrzymy się bliżej podmiotom powiązanym oraz rodzajami powiązań, jakie mogą wystąpić pomiędzy podmiotami.

Co należy rozumieć jako podmioty powiązane? Podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na inny podmiot to właśnie podmioty powiązane. Warto tutaj wyjaśnić odrobinę więcej, bo taka definicja z pewnością niewiele powie laikowi. Podmiotami powiązanymi mogą być małżonkowie, krewni i powinowaci do drugiego stopnia. Mogą nimi też być spółki niemające osobowości prawnej i ich wspólnicy, a także podatnik i jego zagraniczny zakład. W tych wszystkich przypadkach możemy mówić o oczywistych powiązaniach i o tym, że pomiędzy podmiotami występują dość jasne związki. Mówiąc jeszcze prościej - jeśli mąż jest w zarządzie jednej spółki, a żona ma udziały większościowe w drugiej spółce - to oba te podmioty są ze sobą powiązane, a zawierane pomiędzy nimi interesy powinny być pod szczególną kontrolą.

JPK to skrót od Jednolity Plik Kontrolny. Jest to specjalny zbiór danych konkretnego podmiotu gospodarczego, który uwzględnia dane dotyczące operacji gospodarczych za poszczególne okresy roku podatkowego. JPK ma ułatwić przedsiębiorcom przekazywanie danych do urzędu skarbowego oraz samemu urzędowi ma usprawnić kontrolę dokumentów. Dzięki tym plikom wzrasta efektywność kontroli skarbowych. Przy okazji też umożliwiają one wprowadzenie realnych kontroli urzędu skarbowego, gdy w pliku elektronicznym wykryte zostaną nieprawidłowości. JPK na żądanie dla średnich, małych i mikroprzedsiębiorstw weszło w życie 1 lipca 2018 roku i nie wygląda na to, by miało ono przestać funkcjonować.

Na początek warto uściślić, kto rzeczywiście ma obowiązek przesłania Jednolitego Pliku Kontrolnego na wyraźne żądanie urzędu skarbowego. Informację tę można znaleźć w artykule 193 a, paragrafie pierwszym ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem obowiązek przesyłania JPK mają wyłącznie ci przedsiębiorcy, którzy prowadzą księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych. Jeśli przedsiębiorca w całości prowadzi swoją dokumentację w sposób cyfrowy, to organ podatkowy może zażądać jej przekazania - w całości lub części tych ksiąg. 

W celu polepszenia sytuacji polskiego systemu podatków już w roku 2016 Ministerstwo Finansów podjęło decyzję o wprowadzeniu Jednolitego Pliku Kontrolnego, czyli JPK. Początkowo z systemem zetknęli się jedynie właściciele dużych firm, jednak już w roku 2018 obowiązywał także w średnich, małych i mikroprzedsiębiorstwach. Prace nad rozszerzeniem tego rozwiązania nadal trwa, czego przykładem jest JPK_VAT z deklaracją.

JPK jest plikiem, w którym zawarte jest zestawienie kompletnych informacji o transakcjach gospodarczych, które przesyłane są do urzędu co miesiąc w postaci JPK_VAT lub na wystosowane żądanie organu skarbowego.

Jego celem jest pełniejsza i sprawniejsza kontrola, która na dodatek jest o wiele szybsza. Dzięki zastosowaniu Jednolitego Pliku Kontrolnego systemy informatyczne Ministerstwa Finansów są w stanie w zaledwie kilka minut sprawdzić wiarygodność danych informacji, które przesłane zostały przez przedsiębiorstwo na przykład czy wydatek, który został wykazany przed danego przedsiębiorcę, zgadza się z przychodem kontrahenta, który był drugą stroną transakcji(...)

Ceny transferowe w dalszym ciągu są zagadką dla niektórych przedsiębiorców. Niestety ich nieznajomość może wiązać się z późniejszymi konsekwencjami. Warto więc dowiedzieć się, czym są i dlaczego są tak ważne.

Najogólniej mówiąc, pojęcie cen transferowych występuje w momencie, gdy transakcje zawierane są przed podmioty powiązane, czyli wywierające jakiś określony wpływ na inne podmioty krajowe lub zagraniczne. Ceny transferowe są więc cenami, które stosowane są w momencie transakcji realizowanych przez podmioty mające powiązania kapitału, rodzinne i osobowe. Za ceny transferowe uważać można również ceny, które zawarte zostały w transakcjach, w których jedną ze stron jest przedsiębiorstwo mające siedzibę, zarząd lub mieści się w tak zwanych rajach podatkowych.

Według art. 23m ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 11a ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT cena transferowa jest rezultatem finansowych warunków, które zostały ustalone lub narzucone w wyniku istniejących powiązań. Można więc stwierdzić, że ceny transferowe są cenami dóbr i usług materialnych oraz niematerialnych, które w konsekwencji mają duży wpływ na podmioty powiązane, a w ostateczności wpływają na ostateczny wynik finansowy przedsiębiorstwa. Oznacza to również że ceny te odbiegają od cen rynkowych, czyli takich, które aktualnie stosowane są na rynku przez inne podmioty niepowiązane(...)

Biała lista podatników to specjalny rejestr, w którym znajdują się wszyscy podatnicy VAT. Umożliwia on sprawdzenie danych kontrahenta i istnieje od niedawna, gdyż został stworzony w 2019 roku. Dlaczego wyżej wskazana lista ma duże znaczenie z punktu widzenia przedsiębiorcy?

Jak wspomniano wyżej, jest to rejestr, w którym znaleźć można informacje o podatnikach opłacających VAT, takie jak nazwa, NIP, REGON, wskazanie statusu przedsiębiorcy (m.in. informację o tym, czy nie został wykreślony z listy), REGON czy adres siedziby. Wykaz ten powstał w 2019 roku jako zastępstwo dla wcześniej istniejących rozwiązań: list zarejestrowanych oraz niezarejestrowanych, a także wykreślonych i przywróconych do rejestru podatników VAT.

Prowadzeniem tego rejestru zajmuje się szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) i jej odnalezienie jest możliwe za pośrednictwem stron rządowych: Ministerstwa Finansów, a także CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej). Aby zostać uwzględnionym w białej liście podatników, nie trzeba nic robić: dane są automatycznie pobierane przez odpowiednie organy z dostępnych rejestrów. W razie odnotowania jakichkolwiek błędów, podatnik VAT ma prawo wystąpić do szefa KAS o ich sprostowanie(...)

Każdy podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT, jaki został naliczony w trakcie transakcji, a jedyne jego ograniczenia przewidują przepisy rangi ustawowej. Jednak w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie dochowa należytej staranności podczas dokonywania transakcji, organy podatkowe mają prawo do odmowy odliczenia. Czym jest należyta staranność i jakie przesłanki należy spełnić, aby jej dochować?

W podatku VAT, mianem należytej staranności określa się szereg działań oraz czynności, do podjęcia których zobligowany jest podatnik. Wyżej wskazane działania są w późniejszym czasie rozpatrywane przez organy podatkowe, które przeprowadzają kontrolę rozliczeń VAT w ramach prowadzonej przez przedsiębiorców działalności gospodarczej.

Jednocześnie, należy wskazać, że żadne przepisy prawa krajowego nie wskazują, czym dokładnie jest "należyta staranność". W związku z tym, w ramach procesu konsultacji podatkowych, doszło do wydania przez Ministerstwo Finansów dokumentu zatytułowanego „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych”. Publikacja miała miejsce w 2018 roku i od tamtej pory jest formą prawa dla przedsiębiorców, którą należy kierować się, podczas rozliczania podatku VAT. Szereg wskazówek, jakie wskazano w "Metodyce" ma za zadanie ułatwić zachowanie należytej staranności.(...)