Zgodnie z obowiązującymi w Polsce ustawami o podatku dochodowym, jako podatnicy jesteśmy zobowiązani do opodatkowania całego dochodu, w tym również tego pozyskanego za granicą naszego państwa. Jednak pojawia się problem w sytuacji, kiedy to również w kraju ich uzyskania zostaje na nas nałożony obowiązek ich opodatkowania. Celem zapobiegania niekorzystnych dla nas skutków, które mogą wyniknąć podczas rozliczania dochodów zagranicznych, państwo polskie podpisało umowy międzynarodowe, które umożliwiają uniknięcie podwójnego opodatkowania. W skrócie ustawy te nazwać możemy UPO.
Standardowa polska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania została stworzona na wzór Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku OECD. Jednak jej zawartość jest rozszerzona o wiele dodatkowych uregulowań, będących istotną pozostałością po szeregu umów, które Polska zawarła w latach 70. XX w. lub po tych, które powstały w oparciu o Modelową Konwencję ONZ.
Podwójne opodatkowonie - co to jest?
Definicję podwójnego opodatkowania możemy rozumieć w dwojaki sposób. Inaczej będziemy ją tłumaczyć w sensie prawnym, a inaczej w sensie ekonomiczny.
Definicja podwójnego opodatkowania w sensie prawnym
Najprościej mówiąc, jest to nałożenie podatków, które są do siebie porównywalne, na jednego podatnika. Sytuacja musi mieć miejsce w co najmniej dwóch państwach, dotyczyć podatków z tego samego tytułu oraz za dokładnie taki sam okres. Podwójne opodatkowanie w sensie prawnym musi więc zawierać następujące, bardzo ważne elementy:
- musi zostać nałożone przez co najmniej dwa państwa,
- przedmiot opodatkowania musi być identyczny,
- podmiot opodatkowania musi być identyczny,
- podatek musi dotyczyć tego samego okresu opodatkowania,
- podatki muszą być do siebie tożsame lub podobne.
Definicja podwójnego opodatkowania w sensie ekonomicznym
Jest to tożsamość przedmiotu opodatkowania, przy jednoczesnym zachowaniu różnicy pomiędzy podmiotami. Z sytuacją mamy miejsce w momencie np. nałożenia podatków na dochód danej spółki kapitałowej, zarówno na poziomie samej spółki, jak i na poziomie wszystkich jej wspólników. Podwójne opodatkowanie w sensie ekonomicznym jest dopuszczone w klasycznym systemie podatkowym i zazwyczaj nie jest możliwe jego eliminowanie. Zazwyczaj zapisy dotyczące podwójnego opodatkowanie w sensie ekonomicznym mają miejsce w stosunku do osób mieszkających lub posiadających siedzibę w jednym, lub większej ilości umawiających się między sobą państw. Umowa ma za zadanie rozstrzygnąć sposób, w jakim opodatkowane powinny zostać następujące kategorie majątku oraz osiąganego dochodu z:
- nieruchomości,
- zysków przedsiębiorstw,
- zysków wynikających z transportu międzynarodowego,
- zysków przedsiębiorstw powiązanych,
- dywidend,
- odsetek,
- należności licencyjnych,
- zysków wynikających z przeniesienia własności majątku,
- wykonywania wolnego zawodu,
- zysków z pracy mającej charakter najemny,
- wynagrodzeń dyrektorów oraz rady nadzorczej,
- wynagrodzeń artystów i sportowców,
- emerytur,
- ynagrodzeń pracowników państwowych,
- dochodów studentów,
- innych dochodów.
Jakie istnieją metody eliminacji podwójnego opodatkowania?
Istnieją metody, które na celu mają eliminację podwójnego opodatkowania zarówno w sensie prawnym, jak i ekonomicznym. W Polsce umowa o UPO również zawiera uwzględnienie opisów metod, które pozwalają na eliminację podwójnego opodatkowania. Szczegółowo są one zawarte i opisane w obowiązujących ustawach o podatku dochodowym, jako metody wyłączenia z progresją oraz proporcjonalne odliczenia.
Czym jest metoda wyłączenia z progresją?
Jest to metoda polegająca na tym, że osoba objęta podatkiem sumuje dochody, które podlegają danemu podatkowi dochodowemu oraz dochody, które zostały zwolnione z podatku, co pozwala ustalić jej dochód całkowity (Dc). Następnie osoba objęta podatkiem dokonuje obliczeń od Dc podatku w skali podatkowej (P), która określona została w danej Ustawie, i dalej osoba objęta podatkiem oblicza procentową stopę (S) korzystając ze wzoru: S=(P/Dc) x 100. Uzyskana w ten sposób procentowa stopa może zostać stosowana do dochodu, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Czym jest metoda proporcjonalnego odliczenia?
Jest to metoda polegająca na odliczeniu stosowanym w następujący sposób: dochody, które uzyskane zostały za granicą, zostają objęte podatkiem w Polsce, jednak od tego podatku należy odliczyć podatek, który zapłacony został w miejscu powstania dochodu. Jest to jednak możliwe jedynie do wysokości podatków, które przypadają proporcjonalnie do dochodów, które uzyskane zostały poza Polską. Aby uzyskać należną kwotą, należy obliczyć podatek w miejscu zamieszkania podatnika, na zasadach skal podatkowych od całego dochodu, który uzyskany został zarówno w Polsce, jak i za granicą. Podatek obliczony od całego dochodu należy pomniejszyć o podatek, który zapłacony został za granicą państwa, jednak odliczenia te nie mogą przekroczyć części podatku, który obliczony został przed uwzględnieniem odliczeń proporcjonalnie przypadających na dochód, który uzyskany został poza granicami Polski.