Podczas prowadzenia działalności gospodarczej zaistnieć mogą rozmaite sytuacje, które prowadzą do powstania strat po stronie przedsiębiorcy. Jednak aby faktycznie mogły one zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, niezbędne jest zachowanie należytej staranności. Jak zatem kształtują się koszty podatkowe przy uwzględnieniu powyższego kryterium odpowiedniej staranności w działaniu?

Przepisy podatkowe milczą w tym zakresie, czym jest należyta staranność, jednak zgodnie z doktryną przyjmuje się, że polega ona na działaniu, które ma świadczyć o tym, że określone zadanie zostało wykonane najlepiej jak to było możliwe w danych warunkach. Szczątkową definicję staranności podaje Kodeks cywilny w art. 355 - gdzie określa się, że dłużnik jest zobowiązany do staranności wymaganej na zasadach ogólnych w stosunkach określonego rodzaju.

Mianem kosztów uzyskania przychodu określa się takie wydatki, które bezpośrednio wpływają na uzyskanie przychodu bądź zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Dodatkowo ustawodawca zdecydował się na określenie listy wydatków, które nie mogą zostać zaliczone do kategorii kosztów uzyskania przychodu.

Cash pooling to sposób zarządzania finansami opracowany z myślą o przedsiębiorstwach dysponujących rozbudowaną strukturą organizacyjną oraz działających w ramach grup kapitałowych. Podmioty te mogą różnić się pod względem zapotrzebowania na kapitał zewnętrzny. Cash pooling stanowi dobrą alternatywę dla kredytu, ponieważ pozwala na wykorzystanie naturalnych różnic między przedsiębiorstwami funkcjonującymi w ramach jednej grupy kapitałowej.

Cash pooling opiera się przede wszystkim na pokrywaniu niedoborów pieniężnych jednej spółki z nadwyżek, które wypracowuje inna spółka należąca do grupy. Mechanizm ten polega na przesyłaniu środków na wspólne konto, zarządzane przez tzw. pool leadera. Jego zadaniem jest rozplanowanie posiadanych zasobów pieniężnych w taki sposób, aby pokryte zostały wszystkie ewentualne braki.

Progi dokumentacyjne cen transferowych dotyczą przychodu oraz kosztu, jaki został poniesiony przez podatników, którzy nie są rezydentem posiadającym zakłady zagraniczne w Polsce. Jaki jest sposób na ich ustalenie oraz kto jest prawnie zobowiązany do tego, aby sporządzać dokumentację podatkową?

Rok 2017 przyniósł zmianę regulacji dotyczących cen transferowych. Niestety dla niektórych obowiązujące regulacje wydają się dość skomplikowane, ponieważ są bardziej szczegółowe.

Sporządzić dokumentację podatkową muszą wszyscy wskazani w ustawie CIT. Są oni zobowiązani również do prowadzenia dokumentacji za rok następny po roku podatkowym, w którym zostali zobowiązani do jej prowadzenia. Bez względu na osiągnięty przychód oraz koszty. Również w tej ustawie możemy znaleźć dokładne wyszczególnienie wszelkich zdarzeń oraz transakcji, które mają istotny wpływ na wysokość poniesionych kosztów oraz dochodu podatnika. W związku, z czym organy podatkowe mają prawo wystosować w stosunku do podatnika zobowiązanie wykonania oraz okazania dokumentacji podatkowej dla transakcji lub zdarzenia związanych z ustawą, lub w sytuacji, gdy zaistniało podejrzenie o zaniżeniu ich wartości celem uniknięcia zobowiązania do wykonania dokumentacji podatkowej.

Procedura APA (z ang. Advanced Pricing Agreements) jest to jedna z metod administracyjnego unikania i rozwiązywania sporów. Nazwą APA określa się umowę o nazwie Uprzednie Porozumienie Cenowe. Funkcjonuje ono w Polsce od 2006 roku.

Jest to rodzaj umowy, którą podatnik zawiera z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej. W umowie tej obie strony uzgadniają, że zastosowana wysokość i metoda wyliczenia ceny w transakcji z podmiotem powiązanym, będzie odpowiadać zasadom rynkowym. Warto wiedzieć, że APA, czyli uprzednie porozumienia cenowe (jak sama nazwa wskazuje), jeszcze przed dokonaniem transakcji kontrolowanych określają właściwy zestaw kryteriów.

Wystąpienie o APA to proces który nie jest krótki, ponieważ cała procedura wymaga: zebrania wszystkich potrzebnych dokumentów, przygotowania dość obszernego wniosku, a także właściwego przedstawienia argumentacji. Ta ostatnia ma uzasadniać zastosowane warunki transakcyjne. Złożenie wniosku. wiąże się też z poniesieniem konkretnej opłaty. Wniosek składa się do odpowiedniego departamentu, zazwyczaj po uprzednim spotkaniu w Ministerstwie Finansów (nie jest ono jednak formalnie konieczne). Po ewentualnej wymianie dodatkowej korespondencji w sprawie dokumentacji złożonej razem z wnioskiem, należy oczekiwać decyzji Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. To on musi uznać porównywalność warunków i prawidłowość wybranej metody kalkulacji.

Procedura MAP (z ang.: Mutual Agreement Procedure) to procedura wzajemnego porozumiewania się. Jej celem jest eliminacja podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Do takich sytuacji dochodzi bowiem stosunkowo często, szczególnie w relacjach między podmiotami powiązanymi działającymi w różnych krajach. Kiedy w rezultacie kontroli podatkowej np. w Polsce dojdzie do doszacowania dochodu w transakcji z podmiotem powiązanym z innego kraju, polski podatnik musi zapłacić podatek od dochodu, który został już opodatkowany w tamtym kraju. Kiedy spółki nie zgadzają się z doszacowaniem organu, to sposobem na wyeliminowanie podwójnego opodatkowania jest wszczęcie procedury MAP.

Obowiązująca obecnie ustawa o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (APA) została opublikowana 16 listopada 2019 r. Określa się ją jako ustawę DRM. W ustawie tej wprowadzono nową procedurę rozstrzygania sporów w zakresie unikania podwójnego opodatkowania.

Procedura ta dotyczy sporów między krajami znajdującymi się w Unii Europejskiej. Ustawa odnosi się także do funkcjonujących do tej pory rozwiązań, to znaczy postępowań prowadzonych na podstawie Konwencji Arbitrażowej i postępowań prowadzonych na podstawie umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Procedura MAP jest bezpłatna, lecz nie była wykorzystywana w naszym kraju bardzo często. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy był najprawdopodobniej długi czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosku. 

Od 1 stycznia 2019 roku w życie weszły nowe regulacje dotyczące cen transferowych oraz sankcji za ich nieprzestrzeganie. Od początku roku 2020 podatnicy są zobowiązani wyłącznie do stosowania tych nowych przepisów. Wprowadzone zmiany są bardzo liczne i ważne. Nie przestrzeganie ich grozi skutkami karno-skarbowym. Przyjrzymy się bliżej temu tematowi. Co może grozić za brak dokumentacji cen transferowych?

Przed nowelizacją przepisów stawka sankcyjna za brak dokumentacji cen transferowych wynosiła 50% CIT od różnicy pomiędzy zadeklarowanym przez niego dochodem a dochodem określonym przez organ podatkowy. Obecnie podatnik, który nie dopełni obowiązku dokumentacyjnego, jest narażony na dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Wynika ono z art. 58a - art. 58e Ordynacji podatkowej.

Organ może nałożyć dodatkowe zobowiązanie podatkowe na podatnika w przypadku, gdy wyda on decyzję określającą dochód lub stratę podatnika, która wynika ze stosowania nierynkowego poziomu cen transferowych.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może zostać nałożone na osobę fizyczną. Osoba fizyczna w takim wypadku ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.

Zacznijmy od krótkiej definicji tego, czym tak właściwie są podmioty powiązane. Została ona umieszczona w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. To właśnie w niej możemy znaleźć dokładne wyjaśnienia, czym są takie podmioty i kiedy mamy z nimi do czynienia. W razie wątpliwości warto jest sięgnąć po tę ustawę po to, by znaleźć wszystkie informacje u samego źródła. W tym artykule przyjrzymy się bliżej podmiotom powiązanym oraz rodzajami powiązań, jakie mogą wystąpić pomiędzy podmiotami.

Co należy rozumieć jako podmioty powiązane? Podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na inny podmiot to właśnie podmioty powiązane. Warto tutaj wyjaśnić odrobinę więcej, bo taka definicja z pewnością niewiele powie laikowi. Podmiotami powiązanymi mogą być małżonkowie, krewni i powinowaci do drugiego stopnia. Mogą nimi też być spółki niemające osobowości prawnej i ich wspólnicy, a także podatnik i jego zagraniczny zakład. W tych wszystkich przypadkach możemy mówić o oczywistych powiązaniach i o tym, że pomiędzy podmiotami występują dość jasne związki. Mówiąc jeszcze prościej - jeśli mąż jest w zarządzie jednej spółki, a żona ma udziały większościowe w drugiej spółce - to oba te podmioty są ze sobą powiązane, a zawierane pomiędzy nimi interesy powinny być pod szczególną kontrolą.

Ceny transferowe w dalszym ciągu są zagadką dla niektórych przedsiębiorców. Niestety ich nieznajomość może wiązać się z późniejszymi konsekwencjami. Warto więc dowiedzieć się, czym są i dlaczego są tak ważne.

Najogólniej mówiąc, pojęcie cen transferowych występuje w momencie, gdy transakcje zawierane są przed podmioty powiązane, czyli wywierające jakiś określony wpływ na inne podmioty krajowe lub zagraniczne. Ceny transferowe są więc cenami, które stosowane są w momencie transakcji realizowanych przez podmioty mające powiązania kapitału, rodzinne i osobowe. Za ceny transferowe uważać można również ceny, które zawarte zostały w transakcjach, w których jedną ze stron jest przedsiębiorstwo mające siedzibę, zarząd lub mieści się w tak zwanych rajach podatkowych.

Według art. 23m ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 11a ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT cena transferowa jest rezultatem finansowych warunków, które zostały ustalone lub narzucone w wyniku istniejących powiązań. Można więc stwierdzić, że ceny transferowe są cenami dóbr i usług materialnych oraz niematerialnych, które w konsekwencji mają duży wpływ na podmioty powiązane, a w ostateczności wpływają na ostateczny wynik finansowy przedsiębiorstwa. Oznacza to również że ceny te odbiegają od cen rynkowych, czyli takich, które aktualnie stosowane są na rynku przez inne podmioty niepowiązane(...)